یادداشت؛
زنجیره تأمین گندم، آرد و نان
به گزارش گل چرم زنجیره تأمین از حدود ۱۱ میلیون تن گندم مصرفی در سال ۱۳۹۷، حدود ۹.۴ میلیون تن به مصارف نانوایی اختصاص داده شده است و مابقی آن یعنی ۱.۶ میلیون تن در ارتباط با مصارف صنف و صنعت است.
به گزارش گل چرم به نقل از مهر، در بخش اول از یادداشت ۵ قسمتی با مبحث چالش های زنجیره گندم، نان و آرد راهکارهای پیش رو به قلم یحیی لطفی نیا، دانشجوی دکترای اقتصاد و پژوهشگر اقتصادی به تبیین وضعیت تولید و سطح زیرکشت گندم در دوره زمانی ۹۷-۱۳۹۰، در بخش دوم یادداشت به بررسی وضعیت مراکز خرید و تحویل گیری گندم و در بخش سوم به «بررسی وضعیت سیلو و انبار تأسیسات ذخیره سازی گندم» و «کارخانه های تبدیل گندم به آرد» پرداخته شد؛ در بخش چهارم که که پیش روی شماست به «واحدهای مصرف کننده شامل صنوف صنایع نان و غیر نان» و «مصرف کنندگان نان و کالاهایی که در آنها آرد مصرف می شود» پرداخته شده است که از نظرتان می گذرد: واحدهای مصرف کننده شامل صنوف صنایع نان و غیر نان گندم در صنایع غذایی نان، بیسکویت، کیک، پاستا، ماکارونی [و همینطور در صنعت] برای کاغذ سازی، چسب سازی و در تهیه پودر لباسشویی و از کاه و سبوس آن بعنوان خوراک دام از افزودنی های اصلی در دامپروری استفاده می شود. ازاین رو موارد مصرف گندم بسیار گوناگون است و طیف مختلفی از محصولات را شامل می شود. با این وجود بر مبنای جدول ۱ بیشترین مصرف گندم در کشور در ارتباط با مصارف نانوایی است که به دو صورت یارانه ای و غیر یارانه ای در اختیار آنها قرار می گیرد. از حدود ۱۱ میلیون تن گندم مصرفی در سال ۱۳۹۷، حدود ۹.۴ میلیون تن به مصارف نانوایی اختصاص داده شده است و مابقی آن یعنی ۱.۶ میلیون تن در ارتباط با مصارف صنف و صنعت است. ازاین رو از مجموع گندم مصرفی کشور ۸۵.۳ درصد برای مصارف نانوایی و ۱۴.۷ درصد برای سایر مصارف مورد استفاده قرار می گیرد.
جدول ۱- مقدار فروش گندم بر حسب نوع مصرف (هزار تن)
مصارف نانوایی (یارانه ای و ۹۰۰۰ ریالی)
مصارف صنف و صنعت
مجموع
۱۳۹۰
۸۱۳۰.۹
۶۸۵.۸
۸۸۱۶.۷
۱۳۹۱
۷۳۷۲.۵
۲۷.۵
۷۴۰۰
۱۳۹۲
۹۰۵۱.۹
۰
۹۰۵۱.۹
۱۳۹۳
۸۹۳۰.۲
۰
۸۹۳۰.۲
۱۳۹۴
۷۴۶۵.۷
۰
۷۴۶۵.۷
۱۳۹۵
۷۲۴۲
۱۷۱۳
۸۹۵۵
۱۳۹۶
۹۱۹۵
۱۶۱۵.۵
۱۰۸۱۰.۵
۱۳۹۷
۹۴۲۳.۸
۱۶۲۴.۵
۱۱۰۴۸.۳ در بخش تولید نان بعنوان اصلی ترین و مهم ترین محصول نهایی مصرفی گندم تا سال ۱۳۹۵، ۷۲ هزار واحد نانوایی در کشور وجود داشته که به قول رئیس اتحادیه نانوایان سنتی کشور، با مازاد تا ۳۰ هزار واحدی روبرو بودیم با اقدامات وزارت صمت تعداد ۱۳ هزار واحد در سال ۱۳۹۶ به نانوایی های کشور اضافه گردید و شمار آنها به ۸۵ هزار رسید. همان گونه که اشاره شده بیشترین مصرف آرد تولیدی از گندم، تولید نان به خود مختص کرده است. مصرف کنندگان نان و کالاهایی که در آنها آرد مصرف می شود مرحله ششم و آخر از زنجیره تأمین گندم، آرد و نان در ارتباط با مصرف کنندگان محصولات نهایی تولیدی از آرد است که بیشترین مصرف کننده آن در ارتباط با تولید نان است. طبق گزارش های برنامه و بودجه خانوارها، مرکز آمار کشور، هزینه آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده های آن برای خانوارهای روستایی و شهری برای سال ۱۳۹۸، به ترتیب برابر با ۱۹.۳ و ۱۹ میلیون ریال است که سهم آن از هزینه های خوراکی و دخانی برای خانوارهای روستایی و شهری به ترتیب ۲۲ و ۱۹ درصد است که نشان دهنده کاهش آن نسبت به سال ۱۳۹۷ است. با این وجود هزینه آرد و، رشته، غلات و … بیشترین سهم از هزینه های خوراکی و دخانی را به خود مختص کرده است. کاهش سهم هزینه نان و فرآورده های آن از هزینه های خوراکی و دخانی خانوارهای شهری و روستایی می تواند به علت افزایش قیمت سایر کالاهای مصرفی در مقابل نان و سایر فرآورده های آرد در دو سال گذشته باشد.
جدول ۲- سهم هزینه آرد، رشته و غلات، نان و فرآورده های آن از هزینه های خوراکی و دخانی (هزار ریال- درصد) (منبع: مرکز آمار)
هزینه کل
(هزار ریال)
هزینه های خوراکی و دخانی
(هزار ریال)
هزینه های غیر خوراکی
(هزار ریال)
هزینه آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده های آن
(هزار ریال)
سهم هزینه آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده های آن از هزینه های خوراکی و دخانی
(درصد)
روستایی
شهری
روستایی
شهری
روستایی
شهری
روستایی
شهری
روستایی
شهری
۱۳۹۰
۸۳۹۷۳
۱۳۲۷۱۶
۳۲۹۴۰
۳۲۷۵۲
۵۱۰۳۳
۹۹۹۶۵
۸۷۹۴.۹۸
۲۶.۷
۱۳۹۱
۱۰۸۱۸۸
۱۶۴۲۸۱
۴۵۷۹۶
۴۴۵۷۰
۶۲۳۹۱
۱۱۹۷۱۱
۱۳۹۲
۱۲۹۵۶۰
۲۰۵۹۸۲
۵۶۰۶۳
۵۴۹۵۳
۷۳۴۹۷
۱۵۱۰۲۹
۱۳۸۴۷.۵۶۱
۱۱۷۰۴.۹۸۹
۲۴.۷
۲۱.۳
۱۳۹۳
۱۳۸۵۲۸
۲۳۴۸۶۵
۵۷۰۳۳
۵۸۱۲۶
۸۱۴۹۵
۱۷۶۷۳۹
۱۴۲۵۸.۲۵
۱۲۲۰۶.۴۶
۲۵
۲۱
۱۳۹۴
۱۴۶۹۸۳
۲۶۲۳۹۷
۵۷۷۷۸
۶۲۴۳۱
۸۹۲۰۵
۱۹۹۹۶۷
۱۵۰۲۲.۲۸
۱۳۷۳۴.۸۲
۲۶
۲۲
۱۳۹۵
۱۵۶۹۰۷
۲۸۴۸۲
۵۹۷۶۹
۶۶۶۳۶
۹۷۱۳۸
۲۱۸۱۸۵
۱۴۹۴۲.۲۵
۱۴۶۵۹.۹۲
۲۵
۲۲
۱۳۹۶
۱۷۸۶۷۰
۳۲۹۵۲۵
۶۶۵۰۴
۷۶۷۵۰
۱۱۲۱۶۶
۲۵۲۷۷۵
۱۶۶۲۶
۱۶۸۸۵
۲۵
۲۲
۱۳۹۷
۲۱۴۴۷۲
۳۹۳۲۲۷
۸۰۲۴۶
۹۴۵۰۵
۱۳۴۲۲۶
۲۹۸۷۲۲
۱۹۲۵۹.۰۴
۱۸۹۰۱
۲۴
۲۰
۱۳۹۸
۲۶۱۰۰۶
۴۷۴۳۷۹
۱۰۲۶۶۴
۱۱۷۵۲۹
۱۵۸۳۴۲
۳۵۶۸۵۰
۲۲۵۸۶.۰۸
۲۲۳۳۰.۵۱
۲۲
۱۹ همین نقش و جایگاه گندم، آرد و نان در سبد هزینه خانوارهای کشور است که دولت هر ساله در چارچوب قانون بودجه سالانه کشور، یارانه ای برای آن در نظر می گیرد. در ایران سیاست پرداخت یارانه از نیم قرن پیش برای محصولات اساسی کشاورزی، بخصوص گندم با ایجاد تنظیم بازار توسط دولت آغاز گردید که علل عمده آن، قحطی، جنگ، پشتیبانی از کشاورزان و ذخیره سازی گندم بود. با تداوم این روند، در تبصره «۱۴» بند «۲۷» بخش هدفمندسازی یارانه ها در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹، اعتباری معادل با ۱۲۱، ۰۰۰ میلیارد ریال بابت یارانه نان و خرید تضمینی گندم از محل منابع سازمان هدفمندی یارانه ها در نظر گرفته شده است. این رقم در قانون بودجه سال ۱۳۹۸ معادل ۸۱، ۴۵۰ میلیارد ریال بوده است؛ اما در سال ۱۳۹۹ با لحاظ هزینه های خرید تضمینی گندم و هزینه های جانبی رقمی معادل ۱۵۷، ۱۵۵ میلیارد ریال مورد نیاز خواهد بود. جدول ۳- برآورد هزینه مورد نیاز خرید گندم با عنایت به سرانه مصرف (منبع: مرکز پژوهش های مجلس )
نیاز
(میلیون تن)
هزینه مورد نیاز
(میلیارد ریال)
فرو ش
(میلیارد ریال)
جمع کل اعتبار مورد نیاز
(میلیارد ریال)
نانواخانه های یارانه ای
۷.۳
۱۶۷۹۰۰
۴۸۵۴۸
۱۱۹۳۵۵
نانواخانه آزادپز
۷.۲
۶۲۱۰۰
۲۴۳۰۰
۳۷۸۰۰
جمع کل
۱۰
۲۳۰۰۰۰
۷۲۸۴۵
۱۵۷۱۵۵
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب