یادداشت
تایرسازان داخلی رو به نسیه فروشی آورده اند
به گزارش گل چرم، یک پژوهشگر موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی در یادداشتی ضمن اشاره به چالشهای فراروی صنعت تایر در داخل، پیشنهاداتی در جهت برون رفت از این موانع و مشکلات عرضه داد.
به گزارش گل چرم به نقل از ایسنا، در یادداشت میثم فخاریان آمده است: صنعت تایر به لحاظ نقش آن در بخش حمل و نقل کشور، یک محصول راهبردی بشمار می رود که هرگونه کمبود در عرضه آن، تبعات اقتصادی و اجتماعی را در پی خواهد داشت. در ضمن دهه های گذشته و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، پیشرفتهای بسیاری در عرصه تایرسازی کشور حاصل شد؛ تا جایی که بنابر گزارشات موجود و مطالعات انجام شده، هم اکنون بیش از ۱۰ کارخانه تایرسازی در کشور فعال است. یکی از نقاط قوت کشور در زمینه تایر، برخورداری از منابع غنی نفتی است، برای اینکه پایه مواد اولیه لاستیک از مشتقات نفتی تامین می شود و این مساله سبب شده تا از ظرفیتهای بالقوهای در این صنعت برخوردار شویم. البته فقط تکیه بر برخورداری از منابع نفتی، ضامن پیشرفت و توسعه صنعت مذکور نیست، برای اینکه در کنار این استعداد و ظرفیت ها، پیشرفت در فناوری تولید تایر نیز ضرورتی است که یقینا در فقدان و خلاء آن، امکان تولید انواع تایر محال ممکن خواهد بود. در عرصه تایر نیز، همچون خیلی از بخشها و صنایع کشور شاهد توسعه و پیشرفت بوده ایم، اما سرعت و شتاب این پیشرفت تاحد مطلوب فاصله دارد.
تولید تایرهای سواری در کشور در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ به ۳.۹ میلیون حلقه افزوده شد و از ۲۱.۴ میلیون حلقه به ۲۵.۳ میلیون حلقه رسید. طی همین مدت واردات این گروه از تایر نیز ۱.۴ میلیون حلقه افزوده شد و از ۳.۵ میلیون حلقه به ۴.۹ حلقه رسید. در مجموع نزدیک به ۵ میلیون حلقه تایر در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ تایر سواری بیشتری وارد بازار شد. از طرفی ابلاغیه ممنوعیت صادرات تایر از سال ۱۳۹۷ تا شهریور ۱۴۰۰ نیز به انباشت بیشتر تایر دامن زده است. شواهد نشان می دهند که بازار کشش این تعداد تایر را نداشته و با مازاد بر نیاز روبه رو شده است. طبق بررسی های به عمل آمده، هم اکنون نزدیک به ۳ میلیون حلقه تایر مازاد بر نیاز به سبب برهم خوردن تعادل بازار در مراکز عرضه انباشت شده است. این مساله هرچند به نفع مصرفکنندگان است، اما کارخانه های تولید تایر با حداقل سود و حتی گاهی اوقات بدون سود مبادرت به فروش تایرها می کنند تا به سرمایه اولیه برسند. با ادامه این رویه شاهد حضور گمرنگ توزیع کنندگان تایر را در بازار هستیم و همین طور کارخانه ها نیز آغاز به نسیه فروشی کرده اند. نسیه فروشی منجر به کاهش نقدینگی در اختیار کارخانه ها شده و در نتیجه، خریدهایشان را گرفتار اشکال کرده است، پس شاهد افزایش نیاز تولیدکنندگان به وام و تسهیلات نیز هستیم؛ بدین سبب ادامه این مساله در بلندمدت منجر به کاهش تولید کارخانه ها خواهد شد.
تولیدکنندگان تایرهای سواری حالا روی لبه تیغ حرکت می کنند. ابلاغیه رفع موانع صادراتی باتوجه به تصویب شورای عالی صادرات درباب آزاد شدن صادرات تایر در تاریخ ۱۵ شهریور ۱۴۰۰ به بهبود کمی و کیفی تولید تایر کمک شایانی نکرده است. از طرفی این صنعت با چالش های بزرگی بخصوص در سالهای اخیر بواسطه شرایط اقتصادی و تحریم های بین المللی در راه تولید مواجه بوده است. آنگونه که گزارش های شرکت های این صنعت نشان می دهد، تولیدکننده های تایر به شدت به تحریم حساس هستند، برای اینکه از نظر تکنولوژی ۱۰۰ درصد، از نظر ماشین آلات ۸۵ درصد و از نظر مواداولیه حدود ۵۰ درصد وابستگی خارجی دارد؛ بدین سبب شرایط تحریمی وضعیت این صنعت را تحت تاثیر قرار می دهد و برای ادامه حیات چاره ای جز اتکا به ظرفیت های داخل متصور نیست.
رشد و توسعه صنعت تایر سواری و حتی بقای آن امروزه با چالشهای مختلفی روبه روست. از این رو شناخت این چالشها، شناخت عوامل موثر بر توسعه و یا محدودتر شدن این چالشها، شناخت راهبردهای اساسی بمنظور آمادگی برای جهان آینده، حفظ و توسعه روند رشد صنعت تایر سواری کشور، رقابت پذیری موثر در بازارهای داخلی و منطقه ای با رقبای جهانی و تفوق بر چالشهای موجود و چالشهای فراروی این صنعت، موضوع این بررسی است. برخی موانع و چالشها به شرح زیر است:
۱. نوسانات قیمت نفت و تاثیر آن بر روی قیمت محصولات پتروشیمی و مواد اولیه تایر: از آنجا که نوسانات قیمت نفت بر روی قیمت محصولات پتروشیمی تاثیرگذار است، این مساله بر روی قیمت محصولات پتروشیمی که از مواد اولیه تایر است تاثیرگذار است.
۲. اثرگذاری تحریمها و وابستگی شدید صنعت تایر سواری به فناوری، ماشین آلات و مواد اولیه به خارج: مسئله تحریمها نیز برای این صنعت مهم تلقی می شود.
۳. افزایش قیمت مواد اولیه تایر در اثر تورم و نوسانات قیمت ارز: ۵۰ درصد از مواد اولیه صنعت تایر نظیر کائوچوی طبیعی، تعدادی از مواد گروه کائوچوی مصنوعی و برخی از مواد شیمیایی و سیم (استیل کورد) وابستگی خارجی دارد. همین طور بیش از ۶۰ درصد مواد اصلی تولید تایر را مشتقات نفتی تشکیل می دهد و این امر موجب تاثیر زیاد قیمت نفت در بهای تمام شده تایر می شود. طبق آمارها نرخ خرید هر تن کائوچوی مصنوعی به طور متوسط در سال ۱۳۹۹ به میزان ۲۰.۱ میلیون تومان بوده که در سه ماه اول سال ۱۴۰۰ به ۴۴.۶ میلیون تومان رسیده و نشان از رشد ۱۲۰ درصدی قیمت این محصول دارد. نرخ خرید کائوچوی طبیعی هم در طول این مدت رشد بسیار بالایی را تجربه کرده است. قیمت دوده نیز با ۹۱ درصد رشد از ۱۱.۹ به ۲۲.۷ میلیون تومان به ازای هر تن طی این بازه زمانی رسیده است. قیمت نخ هم طی این مدت ۴۶ درصد رشد داشته است. بطور کلی می توان گفت میانگین نرخ خرید مواد اولیه در سه ماهه اول سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ به میزان ۷۱ درصد افزایش داشته که این مساله تاثیر مستقیم در میانگین نرخ مصرفی مواد اولیه توسط شرکتها و افزایش قیمت تایر دارد.
۴. تاثیر محدود ابلاغیه مجوز صادراتی: باتوجه به ابلاغیه شماره ۵۸۲۳/۱۴۰۰ مورخ ۱۴۰۰.۰۶.۱۴ در نهایت بر طبق تصویب شورای عالی صادرات، شرکتهای تولیدکننده تایر مجاز هستند ۱۰ درصد تایر سواری تولیدی و همین طور ۳۰ درصد تایرهای کشاورزی، راهسازی و صنعتی تولیدی خودرا صادر کنند. بررسی ها نشان می دهد با صدور این ابلاغیه به سبب شفاف، جامع و کامل نبودن آن، وضعیت صادرات رو به بهبود نرفت. در آخر سال ۱۴۰۰شاهد زیانده شدن ۱۷ درصدی برخی تایرسازان بودیم و در این بین فقط برخی از تایرسازان (مثلا کویر تایر) توانستند بخش کوچکی از تایرها را صادر کنند. همین طور تولید تایر سواری در ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ در مقایسه با زمان مشابه سال ۱۳۹۹ کاهش پنج درصدی داشته است.
۵. تولید مازاد بر نیاز بازار، انباشت تایرهای وارداتی از سنوات قبل و نبود تقاضای مناسب: بر اساس آمار گزارش شده از انجمن صنفی صنعت تایر واردات تایر گروه سواری در سال ۱۳۹۹ در حدود ۴۱.۲۴۰ تن بوده که باتوجه به واردات ۳۱.۶۸۴ تن در سال ۱۳۹۸، بیش از ۳۰ درصد رشد داشته و بیش از رشد تولید داخل بوده است. همین طور برمبنای آمار انجمن صنفی صنعت تایر، میزان تولید تایرهای داخلی سواری در سال ۱۳۹۹ در حدود ۲۲ میلیون حلقه بوده که بیش از نیاز داخلی است؛ پس مازاد تولید و واردات بی رویه تایر محدودیت های این صنعت را دو چندان کرده است.
۶. قیمتگذاری دستوری انواع تایر: یک عامل اثرگذار دیگر بر عدم سودآوری تایرسازان در آخر سال ۱۴۰۰، بحث آزاد نبودن قیمتها است. قیمتها توسط سازمان حمایت تعیین می شود. هرچند محرک افزایش قیمت تایر افزایش نرخ دلار، بالا رفتن قیمت کامودیتیها در بازارهای جهانی و قیمت نفت می باشد اما با بررسی روند نرخهای صنعت به خصوص نرخ مواد اولیه تولید تایر مشخص شد که تغییر نرخها بطور معمول با تاخیر اتفاق می افتد که بررسیها نشان داد این امر منجر به زیانده شدن ۱۷ درصدی تایرسازان در آخر سال ۱۴۰۰ شده است.
۷. عدم اجرای برنامه های توسعهای در راستای افزایش ظرفیتهای رقابتی در کارخانه های تایرسازی: به دلیل مشکلات تحریم و افزایش نرخ ارز امکان خرید ماشین آلات جدید یا نصب تجهیزات جدید برای کارخانه های تایرسازی بمراتب نسبت به سالهای قبل سخت تر شده است و پس خیلی از کارخانه های تایرسازی توان تولید محصولات متنوع و جدید متناسب با نیاز خودرو های جدید را ندارند.
۸. عدم بهره گیری تولیدکنندگان تایر از تازه ترین استانداردهای روز تایر: وجود استانداردهای سختگیرانه برای صادرات تایر همچون استانداردهای اروپایی موسوم به E-MARK و SWR در حوزه کنترل صدای تایر، مصرف سوخت و ترمزگیری بهتر در جاده خیس باعث شده است تولیدکنندگان تایر جهت صادرات به بازارهای اروپایی با چالش مواجه باشند.
با توجه به چالشهای ذکر شده در بالا، پیشنهادات زیر در راستای برون رفت از این موانع و مشکلات قابل بیان است:
بهره گیری از استانداردهای روز در زمینه تولید
با توجه به ابلاغیه شماره ۵۸۲۳/۱۴۰۰ مورخ ۱۴۰۰.۰۶.۱۴ در نهایت بر طبق تصویب شورای عالی صادرات، شرکتهای تولیدکننده تایر مجاز هستند ۱۰ درصد تایر سواری تولیدی و همین طور ۳۰ درصد تایرهای کشاورزی، راهسازی و صنعتی تولیدی خودرا صادر کنند؛ بدین سبب در این جهت، تولیدکنندگان تایر در داخل کشور باید با بهره گیری از تازه ترین تکنولوژیهای روز، سطح کیفی تولیدات داخلی را بالا برند تا با گرفتن تائیدیه E-MARK و SWR راه را برای ورود به بازارهای اروپایی هموار سازند.
نوسازی تجهیزات و ماشین آلات خطوط تولید
دولت می تواند با بهره گیری از ابزارهای اقتصادی نوسازی تجهیزات و ماشین آلات را با تاکید بر توان داخلی در دستور کار قرار دهد.
اجرای برنامه های توسعه کوتاه مدت و بلندمدت جهت افزایش ظرفیت کارخانه ها
می توان با اجرای طرحهای توسعه ای کوتاه مدت و میان مدت، ضمن افزایش تنوع محصولات و ارتقای سطح کیفی آنها، به ظرفیت کارخانه ها بمنظور تامین تایر مورد نیاز تمامی انواع خودرو شامل باری، اتوبوسی و شاسی بلند و در اندازه های مختلف اضافه کرد. تامین ارز لازم جهت اجرای طرحهای توسعه ای کوتاه مدت و میان مدت بوسیله اعطای تسهیلات بلندمدت ارزی جهت تامین مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات یا نوسازی و یا واردات تجهیزات و ماشین آلات خطوط تولید می تواند مدنظر قرار گیرد.
جلوگیری از واردات تایرهای بی کیفیت
ایران بدون آنکه از مزایای پیوستن به سازمان تجارت جهانی بهره مند شود با تعرفه های غیر موثر، بازار خوبی برای واردات کالاهای خارجی شده است. تایرسازان داخل تنها از محصولات صاحب برند دنیا ضربه نمی خورند بلکه دشمن بزرگ آنها کالاهای چینی ارزان و گاهی کم کیفیت است. شکی نیست که تولیدکنندگان باید کیفیت خودرا مدام بالا برند تا از غول های تایرسازی جهان جا نمانند، اما هنگام روبه رو شدن با دامپینگ دیگر نمی توان با بهبود کیفیت یا کاهش قیمت به جنگ واردات رفت؛ پس باید دو اقدام صورت گیرد: ۱- برای واردات تایرهای چینی، افزایش تعرفه ها (مثلا تا ۸۰ درصد) یا تعرفه های حفاظتـی۱ یا تلفیقی از هر دو ابزار را به کار گرفت. ۲- از واردات تایرهای دارای تولید داخل که با کمبود عرضه مواجه نمی باشند جلوگیری به عمل آید.
ارزیابی مجدد قیمت تایر و جلوگیری از زیانده شدن کارخانه ها
از ۱۰۰ قلم ماده اولیه استفاده در تولید تایر، ۳۰ درصد آنها بصورت وارداتی تهیه می شود و همین طور در چند ماه گذشته علاوه بر بالارفتن قیمت مواد اولیه در بازارهای جهانی که متاثر از نرخ ارز نیز بوده است، این مساله به هزینه تایرسازان نیز اضافه شده است. همین طور ۷۰ درصد مواد اولیه مورد استفاده در ساخت تایر در کشور تولید می شود و بیشتر این مواد اولیه داخلی بوسیله بورس کالا خریداری می شوند که قیمتشان بصورت شناور تعیین می شود. بنا بر این نمی توان قیمت مواد به کار رفته در زنجیره تولید تایر را متغیر و بر طبق نرخ ارز و تورم تعیین کرد و در آخر زنجیره تولید، قیمت تایر را بصورت دستوری متوقف کرد.
شفاف سازی و اصلاح ابلاغیه مجوز صادراتی بر صادرات مازاد تولید
در ارتباط با شفافسازی و اصلاح ابلاغیه شماره ۵۸۲۳/۱۴۰۰ مورخ ۱۴۰۰.۰۶.۱۴ باتوجه به موجودی دو نوع تایر سواری رادیال و سواری بایاس در کارخانه ها پیشنهاد می شود ابلاغیه فوق بطور دقیق صادرات مازاد را برای هر کدام از انواع تایرها به تفکیک مشخص نماید و همین طور باتوجه به انباشت تایر، برای حمایت بیش از تولیدکنندگان درصد صادرات این تایرها از ۱۰ درصد بیشتر شود تا موجب کاهش انباشت تایر در کارخانه ها شود که این امر سبب کاهش قیمت تایر در بازار داخل، بالارفتن تقاضای مصرف کننده و انگیزه تولیدکننده جهت افزایش تولید می شود.
منبع: گل چرم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب