نگاهی به وضعیت چایکاران گیلانی از دوران طلایی حمایت تا چالش های امروز
گل چرم: صنعت چای کشور که روزگاری با حمایت های دولتی رونق داشت امروز به علت فرسودگی باغات، کمبود آب و مشکلات مدیریتی با خطر افت تولید روبروست و نیازمند اقدامات عاجل برای نجات است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها: گیلان از دیر باز با باغ های سرسبز چای یکی از مهم ترین قطب های تولید چای در کشور به حساب می آید. صنعت چای در این استان نه فقط بخش مهمی از هویت کشاورزی منطقه را شکل داده بلکه منبع اصلی درآمد هزاران خانواده چایکار است اما این صنعت که روزگاری با سیاستهای حمایتی دولت، در راه شکوفایی قرار داشت، طی سالیان اخیر با چالش های مختلفی روبه رو شده است.
تغییرات اقلیمی، فرسودگی باغ ها، عدم صرفه اقتصادی، نبود نظام حمایتی منسجم، نوسانات قیمت برگ سبز، افزایش هزینه های تولید و ضعف در فرآوری همچون موانعی هستند که گریبان گیر تولید چای داخلی شده و استمرار فعالیت در این عرصه را برای چایکاران مشکل تر کرده اند.
در حالی که ایران یکی از مصرف کنندگان اصلی چای در جهان به حساب می آید و مصرف سرانه آن چند برابر میانگین جهانی است، سهم چای ایرانی در بازار مصرف داخلی بطور نگران کننده ای کم شده است.
از سوی دیگر روند کند نوسازی باغ ها، کم توجهی به مکانیزاسیون، عدم مدیریت اصولی منابع آب، ضعف در زنجیره بازاریابی و فرآوری و جولان دلالان، آینده این صنعت را با ابهام مواجه کرده است.
در چنین شرایطی کارشناسان بر ضرورت بازبینی در سیاستهای حمایتی، تقویت صندوق های حمایتی، اصلاح ساختار تولید و خرید تضمینی، و افزایش کیفیت چای تولیدی تاکید دارند.
برای بررسی دقیق تر این مشکلات، چالش ها و راهکارهای موجود با «محمود هوشیار فرد» عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی و کمیته سلامت و ایمنی محصولات کشاورزی گیلان به گفتگو نشسته ایم که در ادامه می خوانید.
نقش حمایت های دولتی در رونق گذشته چای ایران
محمود هوشیارفرد در گفتگو با گزارشگر مهر ضمن اشاره به سابقه حمایت های مؤثر دولت از صنعت چای، اظهار داشت: سالیان دور را به خاطر بیاوریم؛ زمانی که دولت برای پشتیبانی از تولیدکنندگان چای، بخشنامه ای ابلاغ نمود که برمبنای آن، هر تاجری که در تجارت چای فعال بود، به ازای خرید یک کیلوگرم چای ایرانی، می توانست حواله واردات یک کیلو و ۲۰۰ گرم چای خارجی را دریافت کند.
وی اضافه کرد: با این تدبیر تا مدت ها حتی یک کیلوگرم چای در کارخانه ها باقی نمی ماند تا تبدیل به چای سنواتی شود و چای کشاورزان بدون مشکل به فروش می رفت همچنین، دولت در آن دوره برای پشتیبانی از چایکاران، تسهیلات بدون بهره بانکی پرداخت می کرد و بازپرداخت را به زمان فروش محصول موکول می نمود.
هوشیار فرد افزود: تولید چای در ایران بطورکامل بصورت دیم صورت می گیرد و این بدان معناست که مساحت زیادی از باغات چای تابع شرایط اقلیمی هستند تغییرات آب وهوایی، بی نظمی بارندگیها و گرمایش زمین تاثیر مستقیمی بر تولید این محصول دارند.
وی اضافه کرد: ایران یکی از بزرگترین مصرف کنندگان چای سیاه در جهان است. مصرف سرانه چای در کشور حدود چهار برابر متوسط جهانی برآورد شده است چای ایرانی از نظر سلامت و خلوص برگ فوق العاده است، چون پایین ترین میزان سموم در آن استفاده می شود، اما رنگ دهی آن نسبت به چای های گرمسیری کمتر است (حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد).
نقش سازمان چای و تغییر مسیر حمایتی دولت
هوشیارفرد با انتقاد از تصمیمات مدیریتی بعد از انقلاب در عرصه چای اظهار داشت: بعد از پیروزی انقلاب، دولت انحصار خرید برگ سبز چای را برعهده گرفت سازمان چای زیر نظر وزارت بازرگانی فعال بود و سیاست اختلاط چای داخلی و وارداتی را دنبال می کرد که سبب فروش بدون دغدغه چای داخلی می شد.
وی اشاره کرد: با الحاق سازمان چای به وزارت کشاورزی و اتخاذ تصمیمات نادرست، در عمل صنعت چای گرفتار افت کیفیت شد عدم افزایش عادلانه قیمت برگ سبز نسبت به سایر محصولات، نداشتن فناوری نوین در فرآوری و تورم موجب شد حجم زیادی از چای داخلی به صورت سنواتی در انبارها باقی بماند.
هوشیارفرد در ادامه به یکی از طرح های ناکام دولت اشاره نمود و اضافه کرد: در سال ۱۳۷۹ دولت برای نجات چای، طرح اصلاح ساختار چای را آغاز کرد، اما این برنامه هم به دلیلهای مختلف شکست خورد و منجر به انحلال سازمان چای و تشکیل اداره کل چای شمال شد.
وی افزود: در سال ۱۳۸۴ مجلس دولت را مکلف کرد که خرید تضمینی برگ سبز و چای خشک را انجام دهد این مسئولیت به سازمان تعاون روستایی واگذار شد، ولی آمادگی لازم وجود نداشت و نتیجه آن، ضررهای سنگین بود از سال ۱۳۹۳، سازمان چای باردیگر احیا شد و اقداماتی نظیر پرداخت وام های بهزراعی و تأسیس صندوق پشتیبانی از توسعه صنعت چای صورت پذیرفت.
ضعف سرمایه گذاری دولت در صندوق پشتیبانی از چای
این کارشناس ضمن اشاره به نقش کلیدی صندوق پشتیبانی از توسعه صنعت چای اظهار داشت: این صندوق که با سهم ۴۹ درصدی دولت و ۵۱ درصدی چایکاران و کارخانه داران تشکیل شد، نقطه عطفی در مدیریت صنعت چای بود. ولی متاسفانه دولت ها در افزایش سرمایه صندوق به وعده هایشان عمل نکردند.
هوشیارفرد درباره ی وضعیت فعلی باغات چای هشدار داد: بخش زیادی از باغات فعلی یا فرسوده اند، یا رها شده اند و قدرت باروری ندارند باید اصلاح، احیا و مکانیزاسیون صورت گیرد سیستم آبیاری قطره ای هم در این شرایط اقلیمی بسیار اهمیت دارد.
راهکارهای پیشنهادی برای نجات صنعت چای
وی راهکارهای پیشنهادی خودرا چنین بیان نمود: ابتدا باید باغات چای را در قالب برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت نجات دهیم تولید در واحد سطح باید افزایش پیدا کند. نحوه خرید برگ سبز باید شفاف و منطقه بندی شده باشد تا هر چایکار بداند محصولش را باید کجا ببرد.
هوشیار فرد اظهار داشت: کارخانه ها هم فقط از چایکاران محدوده جغرافیایی خود برگ خریداری کنند. همچنین، پول چایکار باید فورا بعد از تحویل محصول پرداخت گردد تا زمینه برای تخلف و سوءاستفاده از بین برود.
وضعیت چای در گیلان و مازندران یک مسئله ملی است چای، تنها یک محصول کشاورزی نیست، بلکه قسمتی از فرهنگ، هویت و اقتصاد خانواده های شمال کشور است. کارشناسانی همچون محمود هوشیارفرد با هشدار نسبت به بحران های آینده، خواهان حمایت فوری و جدی دولت، بازبینی در سیاستگذاری ها و احیای مجدد ساختار سازمانی کارآمد برای صنعت چای هستند.
به طور خلاصه، در حالیکه ایران یکی از مصرف کنندگان اصلی چای در جهان بشمار می رود و مصرف سرانه آن چند برابر میانگین جهانی است، سهم چای ایرانی در بازار مصرف داخلی به طور نگران کننده ای کم شده است. وی افزود: با این تدبیر تا مدت ها حتی یک کیلوگرم چای در کارخانه ها باقی نمی ماند تا تبدیل به چای سنواتی شود و چای کشاورزان بدون مشکل به فروش می رفت همچنین، دولت در آن دوره برای پشتیبانی از چایکاران، تسهیلات بدون بهره بانکی پرداخت می کرد و بازپرداخت را به زمان فروش محصول موکول می نمود. هوشیارفرد در رابطه با ی وضعیت فعلی باغات چای اخطار داد: بخش زیادی از باغات فعلی یا فرسوده اند، یا رها شده اند و قدرت باروری ندارند باید اصلاح، احیا و مکانیزاسیون صورت گیرد سیستم آبیاری قطره ای هم در این شرایط اقلیمی بسیار اهمیت دارد.
منبع: گل چرم
این مطلب را گل چرم می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان گل چرم در مورد این مطلب