گیلان پیشتاز احیای ذخایر آبزی صید ماهیان استخوانی ۴۰ درصد رشد کرد
به گزارش گل چرم، آمارهای تازه نشان میدهد صید ماهیان استخوانی در گیلان از مرز هفت هزار تُن عبور کرده و برنامه های تکثیر و رهاسازی، آینده ای روشن برای صیادان و رودخانه های استان رقم زده است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها: گزارش های پراکنده در رابطه با وضعیت ذخایر ماهیان استخوانی در سالیان اخیر، گاهی سبب نگرانی قسمتهایی از افکار عمومی شده است خصوصاً در رابطه با ماهی سفید که یکی از نمادهای شیلاتی گیلان و مهم ترین گونه استخوانی دریای خزر است، شایعاتی در رابطه با کاهش ذخیره یا افت زادآوری مطرح گردیده است.
برای بررسی دقیق این موضوع، گزارشگر مهر گفتگویی با کوروش خلیلی، مدیرکل شیلات گیلان انجام داده است؛ گفتگویی که در آن جزییات برنامه های بازسازی، آمارهای رسمی صید، اقدامات ساختاری شیلات، توسعه مراکز تکثیر و همینطور چالش های جدی مانند صید بدون مجوز بررسی شده است آن چه در ادامه می خوانید مشروح این گفتگو است.
*آقای خلیلی کاهش ذخایر ماهیان استخوانی صحت دارد؟
برعکس، روند صید صعودی بوده است در سه سال قبل برمبنای داده های رسمی، هیچ نوع کاهش ذخیره در ماهیان استخوانی خصوصاً ماهی سفید نداشتیم. برعکس، روند ذخایر و میزان صید نشان داده است وضعیت مطلوب و رو به بهبود است. آمارها کاملا روشن است، مجموع صید ماهیان استخوانی استان در سال ۱۴۰۰ کمتر از ۵ هزار تن بود. در سال ۱۴۰۳ این عدد به بیشتر از ۷ هزار تن رسید.
این رشد، تصادفی یا ناشی از فشار صید نیست؛ بلکه نتیجه برنامه منسجم بازسازی، تکثیر مصنوعی و رهاسازی هدفمند است. ما با سه مرکز فعال بازسازی و اجرای یک برنامه دقیق برای پیشرفت کیفیت بچه ماهی های تولیدی، موفق شدیم ذخایر را تثبیت نماییم.
*بیشترین زمان صید سفید چه زمانی است؟
الگوی زیستی ماهی سفید کاملا مشخص است. این ماهی برای زادآوری باید به رودخانه ها و نواحی ساحلی نزدیک شود. ازاین رو بیشترین صید از اواخر اسفند تا پایان فروردین ثبت می شود.
این مبحث سالانه تکرار می شود و کاملا طبیعی است. گاهی مردم تصور می کنند افزایش صید در این زمان نشانه کاهش ذخایر است، در حالیکه اتفاقاً این همان زمان حضور مولدین در ساحل است و بطور سنتی صید در همین ماه ها به انجام می رسد.
*دوره اصلی تکثیر و مولد گیری چه زمانی است؟
از ۱۵ اسفند تا پایان فروردین، مراکز بازسازی ما در اوج فعالیت قرار دارند. مولدین ورودی به رودخانه ها را جمع آوری، تکثیر و بچه ماهی ها را پرورش می دهیم تا در بهترین وزن و شرایط به محیط طبیعی بازگردند. این زمان بندی دقیق، یکی از عوامل پایداری ذخایر است.
*توسعه مهمی که در مولدگیری انجام شده چیست؟
یکی از تحولات اساسی پارسال این بود که چرخه مولد گیری را از حالت تک منبعی خارج کردیم. قبل تر تنها از سفیدرود مولد گیری انجام می شد و این سبب کاهش تنوع ژنتیکی و زیستگاهی می شد.
اما حالا، با همکاری بسیار مؤثر بسیج سازندگی، امکان مولد گیری در ۴ رودخانه جدید هم فراهم گشته است. یعنی حالا ۵ رودخانه بصورت فعال در چرخه تکثیر نقش دارند.
این اقدام، اصالت ژنتیکی جمعیت های بومی سفیدرود، خشک رود و رودخانه های شرق و غرب گیلان را حفظ و بازسازی می کند.
*تغییرات به وجود آمده در مراکز بازسازی چه بوده است؟
دو مرکز اصلی بازسازی یعنی مرکز شهید انصاری رشت و مرکز بازسازی ذخایر ماهیان دریایی سیاهکل، ظرف یک برنامه ریزی جدید مجهز به استخرهای اختصاصی چهار هکتاری شدند این استخرها برای تفکیک جمعیت ها کاملا ضروری بودند.
اکنون هر مجموعه رودخانه یک استخر اختصاصی دارد، مولدین همان رودخانه در آن تکثیر می شوند و بچه ماهی های حاصل هم در مصب همان رودخانه رهاسازی می گردند این دقیق ترین و استانداردترین مدل بازسازی در جهان است.
* رهاسازی سال جاری چه خصوصیت خاصی داشت؟
امسال توانستیم یک رکورد تاریخی ثبت نماییم. تنها در خشک رود بوسیله مرکز سیاهکل بالاتر از ۱۵ میلیون بچه ماهی سفید رهاسازی شد. این عدد در تاریخ بازسازی ذخایر ماهی سفید در گیلان بی سابقه بوده است این اتفاق نتیجه برنامه ریزی صحیح، افزایش ظرفیت مولدگیری و تقویت مراکز بازسازی است ازاین رو اگر این روند ادامه پیدا کند، نه فقط کاهش ذخایر نخواهیم داشت، بلکه به یک پایداری طولانی مدت در ذخایر می رسیم.
*تهدید اصلی ذخایر چیست؟ صید غیرمجاز، تورهای نایلونی و برداشت غیرقانونی از انفال؟
بزرگ ترین آفت ذخایر ماهیان استخوانی، صیادان بدون مجوز و استفاده از تورهای نایلونی است؛ تورهایی که به سبب چشمه بسیار ریز، هیچ مهلتی برای فرار بچه ماهی یا مولد نمی گذارند.
مشکل دیگر این است که برخی تصور می کنند چون دریا «انفال» است، پس هر کسی حق برداشت آزادانه دارد. این تصور کاملا اشتباه است.
استفاده از منابع دریایی قانونمند است؛ مجوز دارد؛ نظارت دارد؛ و اگر این نظم برهم بخورد، هزاران صیاد مجاز صدمه می بینند.
*آینده چه می شود؟
اگر توسعه مولدگیری، تفکیک جمعیتی، رهاسازی هدفمند و افزایش وزن بچه ماهی ها ادامه یابد، گیلان در راه پایداری طولانی مدت ذخایر سفید و سایر استخوانیان قرار می گیرد.
ما امروز مسیر درست را انتخاب نموده ایم و نتایجش در آمار صید و پایش ذخایر کاملا مشخص است. ذخایر ماهی سفید در سالیان اخیر کاهش نداشته است. ما با پیشرفت مراکز بازسازی، تکثیر هدفمند، رهاسازی گسترده و مدیریت علمی صید، توانسته ایم روند صعودی در صید و پایداری را رقم بزنیم.
اما همچنان سه شرط برای آینده ضروری است: مقابله مؤثرتر با صید غیرقانونی، توسعه بیشتر رودخانه های مولدگیری و تداوم حمایت های ساختاری و اجتماعی
تحولات اخیر در سیاستهای بازسازی ذخایر ماهی سفید در گیلان نشان داده است مدیریت شیلات استان طی سه سال قبل از یک الگوی سنتی و محدود خارج شده و وارد فاز برنامه ریزی علمی و ساختاری شده است؛ تغییری که آثار آن در آمار صید، رفتار زادآوری ماهی، و میزان موفقیت رهاسازی به وضوح قابل مشاهده می باشد.
این تغییر رویکرد زمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند که بدانیم ماهی سفید نه فقط یک گونه اقتصادی، بلکه ستون اصلی زنجیره غذایی، معیشت ساحل نشینان و شاخص سلامت محیطی رودخانه ها و دریا است.
چرا گیلان نیازمند تغییر رویکرد بود؟
طی دهه های گذشته بار اصلی مولدگیری سفید در گیلان تنها بر دوش یک رودخانه بزرگ یعنی سفیدرود بود؛ به صورتی که تمام چرخه تکثیر، فارغ از تنوع جمعیتی این گونه، از یک منبع ورودی تغذیه می شد.
*آیا شیلات برنامه ای برای پشتیبانی از مشارکت زنان و جوانان در صنعت شیلات و صید سنتی دارد و چه تسهیلات یا موقعیت های شغلی برای آنان فراهم شده است؟
در حوزه مشاغل خانگی تسهیلات ضروری جهت این کار به انجام می رسد و با افتخار اعلام می نماییم که بانوان آبزی پرور گیلان در عرصه های ماهیان زینتی و پرورش ماهی سردابی، گرمابی و خاویاری فعالیت دارند و از نمونه های حوزه تولید شیلاتی هستند هرچند خیلی از مشاغل در این گروه در صنایع شیلاتی مشغول به فعالیت هستند.
تحولات سه سال اخیر در شیلات گیلان نشان داده است مدیریت استان با عبور از الگوی سنتی و محدود تک منبعی، وارد مرحله ای علمی و ساختاری برای بازسازی و تثبیت ذخایر ماهی سفید شده است. داده های رسمی از آن حکایت می کند که مجموع صید ماهیان استخوانی استان از کمتر از ۵ هزار تن در سال ۱۴۰۰ به بیشتر از ۷ هزار تن در سال ۱۴۰۳ افزایش پیدا کرده است؛ این رشد نه نشانه فشار صید، بلکه شاخص سلامت و اثرگذاری برنامه های بازسازی است.
توسعه مراکز بازسازی، تجهیز استخرهای اختصاصی چهار هکتاری، تفکیک جمعیت های رودخانه ای و گسترش چرخه مولدگیری از تک منبعی سفیدرود به پنج رودخانه فعال، تنوع ژنتیکی و زیستگاهی گونه را حفظ نموده و روند بازسازی را تقویت کرده است. سال جاری تنها در خشک رود بالاتر از ۱۵ میلیون بچه ماهی سفید رهاسازی شد که رکوردی بی سابقه در تاریخ بازسازی ذخایر گیلان بحساب می آید.
روند علمی و هدفمند بازسازی شامل جمع آوری مولدین، پرورش و بازگرداندن بچه ماهی ها در مصب همان رودخانه، سبب شده ذخایر در وضعیت پایدار قرار گیرند و احتمال کاهش نسل ماهی سفید به حداقل برسد. در عین حال، صید غیرمجاز، استفاده از تورهای نایلونی و برداشت غیرقانونی منابع همچنان بزرگ ترین تهدید برای ذخایر است و مقابله مؤثر با این موارد، شرط اصلی موفقیت طولانی مدت است.
اگر روند توسعه مراکز مولدگیری، رهاسازی هدفمند و مدیریت علمی صید ادامه یابد، گیلان نه فقط ذخایر ماهی سفید را تثبیت خواهد کرد، بلکه می تواند به یک مرکز پایدار و الگو در شمال کشور تبدیل گردد. این تحولات، علاوه بر تضمین معیشت صیادان و سلامت محیط زیست، آینده ای پایدار برای گونه های استخوانی دریای خزر و امنیت غذایی استان ترسیم می کند.
منبع: golcharm.ir
این مطلب را گل چرم می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان گل چرم در مورد این مطلب